کاسنی

کاسنی معمولی (نام علمی: ‎Cichorium intybus L. به زبان ترکی: چیرتلیق) گیاهی است از راسته گل مینا (Asterales) تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae) از رده کاسنی ها (Cichorium). از این گیاه دو گونه کِشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است. نوع وحشی آن تا یک متر و نوع پرورش یافته آن تا دو متر هم رشد می‌کند. کاسنی انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است. کاسنی بری که به tansy شهرت دارد در ایران نمی‌روید. کاسنی زرد که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران به نام ترخشقون نام برده‌اند در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد و کاسنی معمولی.

کاسنی معمولی، یک گیاه دارویی پایا با گل‌های آبی یا ارغوانی است. کاسنی در اصل بومی جهان قدیم است و بعداً در قاره آمریکا نیز به‌صورت گیاه خودروی کنار جاده‌ای درآمده‌است. منشأ اصلی این گیاه اروپای مرکزی، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید،آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان دارد. به آب و هوای خنک، آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان را تحمل نمی‌کند.

ترکیبات مهم:

براساس تحقیقات دراین گیاه ویتامین ها و املاح معدنی چون روی، منیزیم، منگنز، کلسیم، فولیک اسید آهن و پتاسیم، ویتامین A، B6، C، E و ویتامین K وجود دارد که همگی برای بدن ضروری و مفید هستند.

خواص داروئی کاسنی

کاسنی و دفع سموم کبدی

گیاه کاسنی با تاثیراتی که بر روی کبد دارد، زمینه دفع صفرا از بدن را فراهم کرده و زردی را می‌زداید و بار کبد را سبک می‌کند، به همین دلیل مسکنی تاثیرگذار برای تب محسوب می‌شود.

سیروز کبدی

استفاده از گیاه کاسنی برای تصفیه خون بسیار مفید است. به این منظور میتوان سالاد کاسنی را در برنامه غذایی روزانه گنجاند. از اثرات مفید کاسنی، حفاظت کبد در برابر سموم کبدی است و این اثر با ماده‌ای به نام تتراکلروکربن (CARBON TETRACHOLORIDE) به اثبات رسیده است. هرچه عرق کاسنی تلخ تر باشد فواید عرق کاسنی بیشتر است و در التیام امراض کبدی موثرتر است.

کاسنی و خواص معجزه آسا برای پوست

بسیاری از جوش های صورت ناشی از گرمی و حرارت و یا کثیف شدن خون است که منشأ همه این پدیده ها “کبد” است. بنابراین باید کبد را تصفیه و از خون کثیف و غلیظ پاک کرد. وقتی کبد آینه شد صورت هم به تبع آن شفاف و بدون لک و جوش می شود.کاسنی، بهترین درمان برای صاف کردن کبد و درخشندگی پوست است.

بهره گیری از عرق کاسني برای طراوت و شادابی پوست و رهایی از جوش صورت نیز موثر است.روزی 3 لیوان مخلوط عرق و شاهتره (2به1) قبل از هر وعده غذایی مصرف شود.

کاسنی و کاهش وزن

گیاه کاسن دارای فروکتوز بوده و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است و اگر در برنامه غذایی گنجانده شود همین فیبر موجود در کاسنی تاثیر بسزایی در تحرکات روده ودر درمان یبوست را دارد وبه کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می کند.

هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذاجویانه مرتبط است، کمک می کند. مصرف کاسني موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم می شود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن میباشد و برای حفظ تناسب اندام مناسب است.

کاسنی و پیشگیری از سرطان

عصاره کاسني موجب کاهش رشد تومورهای سرطانی شده ، گزارشات اخیر حاکی از آن است که شهد موجود در کاسنی از کیفیتی برخوردار بوده که اجازه رشد به تومورها را نداده و از خواص آنتی اکسیدانی بالایی برخوردار است. پلی فنول ها کاسنی، تاثیرات مثبتی بر پیشگیری از انواع مختلف سرطان از جمله سرطان سینه و سرطان های مرتبط با روده را دارد.

کاسنی و کاهش دردهای مفاصل

این گیاه به طور سنتی برای درمان آرتروز به کار گرفته و مطالعات نشان دادند که کاسني به طور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی می باشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی می شود.

درد مفاصل

در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰ ، گزارشات حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می بردند و با کاسنی تحت درمان قرار گرفتند و به طور قابل ملاحظه ای دردهایشان بهبود یافته. کاسنی را عموما برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دردهای ماهیچه ای و درد مفاصل می توان مصرف نمود .

فواید کاسنی در بارداری

یکی از مشکلاتی که در بدو تولد کودک می تواند ، کودک و خانواده او را تحت تاثیر خود قرار دهد زردی نوزاد است. یکی از روش های جلوگیری از زردی نوزادان ، جلوگیری آن در دوران بارداری است. عرق کاسني با پاک سازی کبد و دفع مواد زائد و سمومات کبد و نیز تصفیه خون ، نقش بسیار ارزنده ای در جهت جلوگیری از زردی نوزادان در طول دوران بارداری دارد.

وقتی کبد و خون مادر باردار از مواد زائد و سمی پاک شود، تاثیر فوق العاده ای بر روی زیبایی جنین دارد.کاسنی و مصرف عرق کاسنی در طول دوران بارداری می تواند با پاک سازی کبد و تصفیه خون ، نقش مهم در زیبایی کودک ایفا نماید.

یکی از مواد طبیعی که می تواند در کاهش و کنترل فشار خون بارداری نقش ارزنده ای ایفا نماید ، عرق کاسنی می باشد. عرق کاسنی با تصفیه خون و کبد و پاک سازی بدن از سمومات و نیز به دلیل طبیعت نسبتا سردی که دارد می تواند کمک موثری در کنترل و کاهش فشار خون بارداری باشد.

ایمنی در برابر بیماری های عفونی از خواص عرق کاسنی است. عرق کاسنی خاصیت ادرار آوری داشته و با تقویت مثانه و کلیه ها و پاک کردن آن ها از سنگ و خارج کردن سموم از بدن و نیز با پاک کردن مجاری ادراری نقش ارزنده ای در جلوگیری و درمان عفونت ادراری در دوران بارداری دارد.

کاسنی در طب سنتی

طبیعت گیاه کاسنی سرد و تر است. برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

ریشه کاسني با افزایش جریان زردآب، به بدن کمک می کند تا مواد غذایی و مایعات موجود در بدن بهتر هضم شوند.
پماد تهیه شده از برگ های له شده آن برای درمان التهاب و ورم چشم استفاده می شود.
کاسني در پیش گیری از پوکی استخوان، سرطان روده و سینه موثر است.
مخلوطی از آب کاسنی، هویج، کرفس و جعفری، غذایی مغذی برای اعصاب، چشم و سیستم عضلانی به حساب می آید.
این گیاه که خاصیت طبیعی رونده دارد، با یبوست حاد مقابله می کند.
آب کاسني همراه با کرفس و جعفری خاصیت تقویت کنندگی دارد و برای بیماران کم خون بسیار مفید است.
مصرف پودر ریشه خشک آن همراه با عسل برای درمان برونشیت حاد مفید است.
کاسني در ازدیاد نطفه موثر است و انسان را از ابتلا به قولنج محفوظ نگه می دارد و توان و نیروهای بدنی را تجدید می کند.

عرق کاسنی

عرق کاسنی از گیاه کاسني بدست می آید و دارای خواص مختلف از جمله درمان مشکلات گوارشی، جلوگیری از سوزش سردل، کاهش درد آرتروز مفاصل، سم زدایی از کبد و کیسه صفرا، جلوگیری از عفونت های باکتریایی، تقویت سیستم ایمنی بدن و تقویت قلب است. این گیاه همچنین یک داروی طبیعی آرام بخش و تقویت کننده اعصاب است و می تواند مانع از ابتلای افراد به بیماری سنگ کلیه شود.

هترین زمان برای نوشیدن عرق کاسني صبح ناشتا قبل از صبحانه است که نوشیدن آنها به همراه آب می تواند سبب افزایش دریافت مواد مغذی از گیاه کاسنی شود.

دیگر خواص کاسنی

شستشو دهندهٔ کبد و کلیه، خون ساز، افزایش نیروی جنسی و افزایش حجم اسپرم در مردان

کاسنی کاملاً سرد است، و تقویت‌کننده کبد، و مسکن حرارت و عطش، و گرمی و تقویت‌کننده کلیه وفشارخون وصفرا و پاک‌کننده مجرای ادرار و کلیه‌ها است.

آب برگ کاسنی بهترین داروی یرقان وکلیه ها و کبد است، و جوشیده و صاف کرده آن برطرف‌کننده تب‌های کهنه و تقویت‌کننده معده همراه با گل قند درمان‌کننده تب‌های جزئی مداوم است.

کاسنی برای تنظیم فشارخون بسیار مفید است.

ضماد آن برطرف‌کننده ورم‌های گرم و درد چشم و افزاینده بینائی است.

تهیه ضمادی از کاسنی و سرب سائیده و روغن گل درمان‌کننده سرطان زخم دار است.

کاسنی دوست کبد است و کم‌کننده قند خون بیماران مبتلا به دیابت می‌باشد.

هرگاه آب کاسنی و آب خیار چمبر را مخلوط کنید و در ابتدای شروع آنژین و بیماری‌های حلقوی با آن غرغره کنید، آن را درمان خواهد نمود.

تخم کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف‌کننده تبهای صفراوی،یرقان،خفقان، بیماری‌های کبدی و سردرد است.

تخم کاسنی هرگاه همراه با صندل و تخم رازیانه پخته شود، دفع‌کننده سموم و ضعف کلیه وطحال و تحریک‌کننده اشتها می‌باشد.

تخم کاسنی در جمیع حالات جانشین برگ کاسنی می‌تواند بشود.

مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است، و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنی‌ها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.

ریشه کاسنی گرم و خشک است، برطرف‌کننده گیر و سده، نرم‌کننده اخلاط سینه، افزاینده ادرار، برطرف‌کننده تب‌ها، تصفیه و پاک‌کننده خون، و رفع‌کننده ورم احشاء و درد مفاصل و استسقاء.

برای درمان یبوست، جوشانده برگ و ریشه کاسنی به مقدار ۲ فنجان صبح ناشنا بسیار مفید است.

برای تهیه ماسک زیبائی از کاسنی، کاسنی را بکوبید و آب آن را بگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید. پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشویید. این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرق پوست را زیاد می‌کند. برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.

کاسنی منبعی مفید برای فروکتوز است و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است که اگر در برنامه غذایی گنجانده شوند به کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می‌کنند. هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه‌ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذا جویانه مرتبط است، کمک می‌کند. مصرف کاسنی موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم می‌شود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن است.

کاسنی به‌طور سنتی برای درمان آرتروز به کار گرفته می‌شد، و مطالعات نشان دادند که کاسنی به‌طور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی می‌باشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی می‌شود. در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می‌بردند و با کاسنی تحت درمان قرار گرفتند و به‌طور قابل ملاحظه‌ای دردهایشان بهبود یافت. همچنین کاسنی را عموماً برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دارد، دردهای ماهیچه‌ای و دردمفاصل  می‌توان مصرف نمود.

کاسنی خواصی همچون داروهای مسکن دارد که اضطراب را کاهش داده و ذهن را آرام می‌سازد، بنابراین استرس و تأثیرات خطرناک آن بر بدن را از بین می‌برد. عصاره ریشه کاسنی به دلیل خواص آرامش‌بخشی به خواب راحت کمک می‌کند و از بسیاری از قرص‌های خواب‌آور مرسوم سالم‌تر است. کاهش استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عدم توازن هورمون‌ها، مرض بی‌خوابی، زوال عملکرد شناختی و پیری زودرس را تاحدودی تقلیل می‌دهد.

 

خواص تخم کاسنی

تصفیه کننده خون
کاهش درد مفاصل
ضد یرقان
ضد استفراغ
کاهنده خارش و ناراحتی های پوستی
کمک به سلامت کبد و درمان کبد چرب و فعال کننده کبد
کاهنده چربی خون و قند خون
پاک کننده دستگاه گوارش
مقوی معده
صفرا بر
دفع کننده سنگ های صفراوی
رفع کننده تکرر و سوزش ادرار
معرق و موثر برای درمان بیماری های ویروسی مثل آنفولانزا و سرماخوردگی
خنک کننده و کاهنده تب
مقوی قلب و کمک کننده به سلامت قلب
مقوی معده و کمک به درمان سوء هاضمه و کاهش سوزش سر دل
سم زدایی از کبد و کیسه صفرا
جلوگیری از تشکیل سنگهای کلیوی
کاهش شانس ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
آرام بخشی و کاهنده اضطراب
دارای خاصیت ضد سرطان و آنتی اکسیدان
افزایش قوای ایمنی
کاهش یبوست

تخم کاسنی و لاغری

مصرف روزانه تخم کاسنی برای کسانی که قصد کاهش وزن دارند توصیه می شود. چون در زمان کاهش وزن به کلیه و  کبد انسان فشار وارد می شود و مصرف کاسنی می تواند با حفظ سلامت کلیه و کبد یک رژیم سالم و بدون آسیب را برای شما به ارمغان آورد. ضمن اینکه تخم کاسنی با کاهش میزان هورمون گرلین به کاهش اشتهای کاذب و در نتیجه به کاهش وزن شما کمک می کند.

کاهش وزن(ورزشکارانی که دارای مقداری اضافه وزن هستند می‌توانند روزی ۲ الی ۵ بار از عرق کاسنی استفاده بکنند). روش مصرف: بعد ازهر وعدهٔ غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود.

«کاسنی» در قدیم، جزو سبزیجات و در سر سفره ها بود و مردم از آن استفاده می کردند؛ ولی امروزه متاسفانه از سبزیجات حذف شده است و این هم از بدبختی ماست که امروزه تنها آن را به عنوان داروی گیاهی می شناسند.

درباره کاسنی روایات زیادی وارد شده است که اکنون به چند مورد آنها اشاره می کنم:

«از کاسنی استفاده کنید، زیرا از بهشت آمده است». (حضرت امیر (علیه السلام))

«بر شما باد خوردن کاسنی، زیرا اموال و فرزندان را زیاد می کند. کسی که دوست دارد اموال و فرزندانش زیاد شود، زیاد و مداوم کاسنی بخورد» (امام رضا (علیه السلام))

«کسی که کاسنی بخورد، در آن روز و در آن شب از کل بیماری ها ایمن خواهد بود.» (امام صادق (علیه السلام))

«کاسنی، درمان هزار درد و بیماری است. هیچ بیماری در درون انسان نیست، مگر اینکه کاسنی آن را سرکوب می کند». (امام رضا (علیه السلام))

«[جواهری می گوید:] وارد بر امام سجاد (علیه السلام) شدم، در همان بیماری که امام (علیه السلام) از دنیا رفتند، برای امام (علیه السلام) غذا آوردند که در آن نان و سبزی بود. امام (علیه السلام) فرمود: نان و کاسنی بخور. گفتم که غذا خورده ام، امام فرمود: این کاسنی است ها! به امام (علیه السلام) عرض کردم مگر کاسنی چه خاصیتی دارد؟ امام (علیه السلام) فرمود: برگی از کاسنی نیست، مگر اینکه روی آن قطره ای از بهشت است، کاسنی درمانی از هر درد و بیماری است».

«کاسنی بخورید، زیرا آب مرد  را زیاد می کند، فرزند را زیاد می کند، گرم و نرم است و احتمال پسر بودن را افزایش می دهد.»

«برتری کاسنی بر دیگر سبزیجات، مانند برتری ما بر دیگر مردمان است». (امام صادق(علیه السلام))

 

 نکات مهم درباره کاسنی در طب اسلامی:

* یکی از رازهای درمان بودن کاسنی، این است که از بهشت آمده است وروی هر برگی از آن قطره ای از بهشت می ریزد.

* اینکه روایت می فرماید: کاسنی، درمان هر بیماری است یا درمان هزار بیماری است، تاییدی بر این نکته است که کاسنی، یکی از درمان های عمومی است.

* اینکه روایت می فرماید: کاسنی، آب مرد  را زیاد می کند، فرزند را زیاد می کند، تاییدی بر این نکته است که کاسنی، اسپرم مرد را زیاد می کند. بنابراین کسانی که مشکل کمی اسپرم یا مشکل اسپرم زنده دارند، درمان آن خوردن کاسنی است.

* کاسنی، یکی از بهترین درمان های نازایی است. کسانی که می خواهند فرزندانشان زیاد شود، شبی یک قاشق که معادل ۷ برگ می باشد، کاسنی بخورند.

* از روایات استفاده می شود که اگر والدین می خواهند فرزندشان پسر باشد، باید مرد زیاد کاسنی بخورد تا شهوت مرد بر شهوت زن غلبه کند و فرزند پسر شود؛ و اگر والدین دختر می خواهند، بایستی زن زیاد کاسنی بخورد تا شهوت زن بر شهوت مرد غلبه کند و فرزند دختر شود.

* اینکه روایت می فرماید، خوردن کاسنی احتمال فرزند پسر را افزایش می دهد، قرینه ای بر این است که مزاج کاسنی، گرم است، زیرا این گرم بودن سبب می شود که شهوت مرد بر  شهوت زن غلبه کند و احتمال پسر بودن فرزند افزایش یابد.

* روایتی می فرماید که مزاج کاسنی گرم است و ر وایتی هم مزاج آن را معتدل می داند. حال اگر مزاج کاسنی گرم باشد، بیماری های سرد را درمان می کند و اگر معتدل باشد، کل بیماری های سرد و گرم را درمان می کند.

چگونه تب و میگرن را با کاسنی درمان کنیم؟

در روایتی، امام رضا (علیه السلام) برای درمان یکی از خادمان که مبتلا به تب و میگرن بود، فرمود:

«کاسنی را بکوبید و له کنید، سپس آن  را روی کاغذی قرار دهید و با روغن بنفشه مخلوط کنید و روی پیشانی بیمار بگذارید. سپس امام (علیه السلام) فرمود: کاسنی با روغن بنفشه، تب و میرگن را برطرف می کند.»

>> توجه: یکی از بهتترین درمان های تب که دمای بدن را فوراً پایین می آورد، آغشته کردن کاسنی کوبیده (در مرحله اول، باید از کاسنی تر و تازه استفاده کرد. برای این منظور، می توان کاسنی را در فریزر نگهداری، و در موقع لزوم از آن مصرف کرد.در مراحل بعدی می توان خشک کرده آن را مصرف نمود.) با روغن بنفشه، و گذاشتن آن روی پیشانی است.

مضرات کاسنی

اگرچه می‌توان مزایای فراوانی برای کاسنی برشمرد، اما در صورت بارداری مصرف بیش از حد آن غیرمجاز است، زیرا ممکن است موجب خون‌ریزی گردد و احتمال سقط جنین غیرعمدی را افزایش دهد. اگرچه تحقیقات در این زمینه کافی نیست اما همان تحقیقات نشان می‌دهد که در دوران شیردهی نیز مصرف بیش از حد آن ممنوع می‌باشد زیرا کاسنی از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود.مصرف بیش از حد آن باعث ترش کردن معده می شود.

کاسنی مضر است برای اشخاصی که مبتلا به سرفه هستند.

تخم کاسنی بدمزه و قی‌آور است.

مصرف بلند مدت فرآورده‌ های این گیاه، موجب تخریب عروق شبکیه می‌شود، علاوه بر این مصرف طولانی مدت فرآورده‌های این گیاه موجب افت فشار خون و افزایش ترشحات صفرا می‌شود.

خنثی‌کننده ناراحتی‌های کاسنی،شکر است و برای بدطعمی تخم کاسنی سکنجبین و ادویه خوشبو می‌باشد.

منابع:

ویکی پدیا

نبض ما

نسخه های پیشگیری و درمان آیت الله تبریزیان – جلد دوم